sổ tay tóm tắt công thức giải nhanh trắc nghiệm vật lý 12

sổ tay tóm tắt công thức giải nhanh trắc nghiệm vật lý 12

Các em thân mến, kể từ năm 2007 đến nay chúng ta đã qua sáu mua thi đại học với hình thức thi trắc
nghiệm. Đây là hình thức thi đòi hỏi các em phải có một lượng kiến thức phổ quát và khả năng tổng hợp
cao, không những giải được các dạng bài toán mà còn phải giải các loại bài toán này một cách nhanh nhất (vì
thời lượng cho mỗi câu hỏi trác nghiệm chưa đầy hai phút).
Hơn mười năm giảng dạy trên giảng đường ĐH ,dạy luyện thi đại học, biên tập đề thi ĐH và viết
sách tham khảo cho chương trình thi trắc nghiệm môn VẬT LÝ cùng các giảng viên trường ĐH Sư phạm Hà
Nội hoạt động trong lĩnh vực này. Chúng tôi xin bộc bạch và chia sẻ với các em một số kinh nghiệm trong
quá trình học và làm bài thi trắc nghiệm môn Vật lý, với hy vọng có thể giúp các em vững bước hơn trong
các kỳ thi sắp tới.
Các em hình dung rằng việc chúng ta làm một bài thi trắc nghiệm cũng giống như các em đang ghép
một bức tranh vậy. Mỗi một câu hỏi là mỗi mảnh ghép trong bức tranh đó. Khi ghép tranh các em có thể
ghép từ trên xuống, dưới lên,… và rất nhiều thủ thuật khác. Để đơn giản và dễ hình dung thì các em hãy
xem như bức tranh đó không phải có tới 50 mảnh ghép mà hãy xem mỗi một “chương” là một mảnh ghép
(Cơ học, sóng cơ học, điện xoay chiều, sóng điện từ, sóng ánh sáng, lượng tử ánh sáng, vật lý hạt nhân…),
xem minh nhận biết tốt nhất là mảnh ghép nào thì trong quá trình làm bài thi em tô mảnh ghép đó trước cứ
như thế cho đến khi em hoàn thiện bức tranh của minh (Phương pháp này có mặt lợi là do em chỉ giải các
bài toán trong cùng một chương nên tư duy logic được liền mạch và nhất quán).
Có bao giờ các em đặt ra một câu hỏi là: “ Làm một bài thi trắc nghiệm thì làm như thế nào, làm từ đâu tới
đâu? Đọc một câu hỏi thì trắc nghiệm thì đọc từ đầu? Khi tích đáp án vào phiếu thi thì tích như thế nào, khi nào thì
tích? Các bài không thể giải được thì phải tích đáp án ra sao …?” tất cả những điều thầy nói ở trên đều phải có
phương pháp và nghệ thuật dựa trên những xác suất toán học đáng tin cậy.
Khi giảng dạy thầy có hỏi các học sinh của minh: “ Làm một bài thi trắc nghiệm thì làm như thế nào, làm
từ đâu tới đâu?” thì nhận được câu trả lời là: Thưa thầy em đọc đề qua một lượt rồi làm từ dễ đến khó ạ”. Nghe có vẻ
logic và bài bản, nhưng các e thử hình dung xem với khả năng của minh, trong một bài thi gồm 50 câu hỏi
trải rộng trên 7 trang giấy thì các em có đủ khả năng biết được câu nào dễ thì làm trước hay không???, việc
em đọc 7 trang giấy mất 10 phút có giúp cho em làm được gì hay không. Câu trả lời là không được lợi ích gì.
“Khi làm một câu thi trắc nghiệm em làm như thế nào? Câu trả lời là: “Em đọc đề, tóm tắt đề rồi giải ạ”. Thật
bài bản nhưng quá dài cho bài thi trắc nghiệm.
“Tích đáp án thì tích thế nào?” Các em đều trả lời là làm được câu nào thì tích luôn. Thưa thầy làm được mới
khó chứ làm được thì tích đáp án là việc quá dễ. (Các em nhầm ở cho đó).
“Những câu không làm được thì em tích đáp án thế nào?”. Thưa thầy em tích bừa ạ..
Chắc các em đều hình dung ra những điều thầy nói ở trên đây là những băn khoăn của các em khi
làm bài. Sau đây thầy xin chia sẻ một số kinh nghiệm của mình trong quá trình giảng dạy mà thầy đã đúc rút
ra trong hơn mười năm vừa qua:
Tại sao khi sản xuất một cái áo mà lại cần nhiều người như vậy ????: Một tổ chuyên cắt, một tổ
chuyên may cổ áp, một tổ chuyên may ống áo, tổ chuyên là, tổ chuyên đóng gói … câu trả lời là làm như vậy
nhanh hơn nhiều so với một người may một cái áo và thực hiện tất cả các thao tác trên. Nên khi làm một bài
thi trắc nghiệm các em nên tiến hành như sau:
2
LÀM MỘT BÀI THI LÀM THẾ NÀO?
Bước 1: Trước hết hay ghi vào giấy nháp 50 câu mà các em sẽ làm
TT
ĐÁP ÁN
A B C D
Câu 1:
Câu 2:
Câu 3:
Câu 4:
Câu 5:
…………………..
Câu 50:
Bước này giúp các em chọn đúng 50 câu mình cần làm và lấy đáp án một cách nhanh nhất.
Bước 2: Đọc đề và làm bài , câu nào làm được thì làm luôn trong quá trình đọc. Bước này vô
cùng quan trọng trong quá trình làm bài vì nó giúp các em đạt được một số kế quả sau:
 Bài nào làm được thì tích đáp án vào giấy nháp theo đúng đáp án ở trên (nhứng bài được gọi là làm
đượ nếu chúng ta giải nó chỉ mất cỡ một đến hai phút)
 Nhứng bài nào có thể giải được nhưng biết là khi giải nó mất nhiều thời gian thì đánh dấu vào giấy nháp
bằng kí hiện nào đó để có thể giải ở bước sau.
 Nhứng bài nào biết chắc đáp án chỉ có thể là một trong hai đáp án (như A và C chẳng hạn) rồi quay lại giải
sau
Ví dụ khi đưa đồng hô lên cao thì con lắc đồng hồ chỉ có thể chạy chậm thì chúng ta bỏ hai đáp án chạy
nhanh đi . Việc còn lại là tìm độ lớn.
 Những bài nào em chua gặp bao giờ thì không thể giải vì thi trẵn nghiệm mà sa vào các bài này chỉ mất thời
giam mà không có hiệu quả. Em đánh dấu vào giấy nháp để không mất thời giam đọc những bài toán này.
Bước này giúp cho các em đọc đề được qua một lượt, làm bài từ dễ đến khó (vì các câu dễ em đã giải
ở bước này rồi) đồng thời đã phân loại được đề từ dễ đến khó (bước này mất chừng 30’ đến 45’ nhưng
các em sẽ giải được từ 20 đến 30 câu) và thu được bảng kết quả sau:
TT
ĐÁP ÁN
A B C D
Câu 1: X
Câu 2: X
Câu 3: ?? A, C ĐÁP ÁN CHỈ CÓ THỂ LÀ A hoặc C
Câu 4: KHÔNG THỂ GIẢI ĐƯỢC
Câu 5: X
………………….. Có thể giải được nhưng mất nhiều thời gian
Câu 50: X
Sau khi hoàn thành bước này các em hay tô đáp án mình làm được vào phiếu trả lời (tránh trường hợp
làm đến đâu tích đến đấy sẽ rất dễ tích nhầm vào câu khác mà lại làm gián đoạn quá trình làm bài).
3
Bước 3: Làm những câu đang phân vân giữa hai đáp án và những câu có thể giải được và tích đáp án vào giấy
nháp (nhì vào giấy nháp để giở đề thi đến đúng câu mình cần mà không phải đọc đề lại một lần nữa và không đọc những câu
không thể làm).
Sau khi xong bước này các em lại tích đáp án vào phiếu trả lời trắc nghiệp.
Bước 4:Tích bừa nghệ thuật. Như các em đã biết mỗi một đáp án đều có xác suất đúng là 25% vì vậy sau khi
tiến hành ba bước nói trên em hãy nhì vào bảng giấy nháp đáp án của mình đếm xem có bao nhiều câu đáp
án là “A”; bao nhiêu câu đáp án là “B”; …
TT
ĐÁP ÁN
A B C D
Câu 1: X
Câu 2: X
Câu 3: X
Câu 4: X
Câu 5: X
…………………..
Câu 50: X X
Tổng số câu 13 13 4 10
Do xác suất về mặt toán học thì có khoảng 12 đến 14 câu đáp án là “A”; 12 đến 14 câu đáp án là “B”; …. Nên
nếu đáp án nào đã có đủ số lượng trên thì việc những câu còn lại đáp án rơi vào A và B là rất khó (tất nhiên
em phải đảm bảo tất cả các câu em đã giải được đề đúng). Nhìn vào bảng số liệu mà nhận thấy số câu đáp án
“D” là 10 câu trong khi đó số câu có đáp án là “C” chỉ có 4 câu thì tốt hơn hết là chúng ta tích tất cả những
câu còn lại đáp án là “C”.
Bước 5: Kiểm tra lại có bị trôi đáp án ở phiếu trả lời trắc nghiệm với đáp án ở giấy nháp không. (Việc này
nghe có vẻ khôi hài nhưng rất nhiều trường hợp làm đúng nhưng lại tích vào phiếu trả lời sai).
ĐỌC MỘT CÂU HỎI ĐỌC TỪ ĐÂU ?????
Một câu hỏi trắc nghiệm chúng ta không nên đọc từ đầu mà nên đọc từ giấu chấm cuối cùng của đề bài để biết họ
hỏi gì? Và tiếp theo là đọc đáp án để thấy chúng giống và khác nhau ở chỗ nào? Làm thế này giúp cho các em định hướng
nhanh chóng để giải bài toán như sau:
 Nếu cả 4 đáp án là khác nhau về con số thì bài đó các em không cần đổi đơn vị.
Ví dụ: Một đồng hồ quả lắc chạy đúng ở mặt đất. Khi đem lên cao 10km so với mặt đát thì động hồ chạy nhanh hay
chạy chậm? nhanh chậm bao nhiêu trong một ngày? Giả thiết rằng nhiệt độ môi trường không đổi, bán kính trái đất R
= 6400km.
A. Chậm 135s. B. chậm 13,5s. C. nhanh 200s. D. chậm 1350s.
Ta thấy 4 đáp án có độ số liện đều khác nhau, mà em biết:
1
. 864 13,5
64
h
t t
R
∆ = = = s. Đáp án chỉ có thể là A.
Nếu 4 đáp án có hai vài đáp án khác nhau về bậc mà số liệu không khác nhau thì chắc chắn các em phải đổi đơn vị.
Ví dụ: Một đồng hồ quả lắc chạy đúng ở mặt đất. Khi đem lên cao 10km so với mặt đát thì động hồ chạy nhanh hay
chạy chậm? nhanh chậm bao nhiêu trong một ngày? Giả thiết rằng nhiệt độ môi trường không đổi, bán kính trái đất R
= 6400km. 4
A. Chậm 135s. B. chậm 50s. C. nhanh 200s. D. chậm 150s.
Hướng dẫn giải: Ta thấy 4 đáp án có độ só liện đều khác nhau, mà em biết:
10
. 86400 135
6400
h
t t s
R
∆ = = = . Đáp án là A.
Ví dụ:Trong hiện tượng giao thoa khe Young khoảng các giữa hai khe là 1mm, khoảng cách từ hai khe đến
màn là 2m thì khoảng vân giao thoa là 1,2mm. Bước sóng ánh sáng là
A. 0,6 m. B. 0,6 mm. C. 0,6 µm. D. 0,6 nm.
Hướng dẫn giải:Ta nhận thấy cả 4 đáp án đều giống nhau nên khi giải chúng ta phải đổi đơn vị. Tuy nhiên với bài
toán này là bài toán giao thoa ánh sáng nên bước sóng phải nằm trong vùng khả kiến nên chỉ có thể là đáp án “C”.
 Mỗi một câu hỏi trắc nghiệm đại bộ phận đều thừa dự kiện hoặc do hình thức là trắc nghiệm nên
không cần phải dùng hết các dữ kiện đó nên không nhất thiết phải đọc hết đề.
Ví dụ: Đặt điện áp xoay chiều 200V vào hai đầu đoạn mạch R, L, C mắc nối tiếp có R = 100 Ω, cuộn dây
thuần cảm L có độ tự cảm thây đổi được (hoặc C thay đổi, hoặc tần số thay đổi)…. Cường độ dòng điện cực đại
khi L thay đổi là
A. 1A. B. 2A. C. 3A. D. 4A.
Hướng dẫn giải: Ta thấy dù chúng ta có đọc hết đề thì yêu cầu cuối cùng cũng chỉ là tìm Imax. Dù L, C, hay f biến thiên
thì
I A max U 2 .
R
= = mà không cần phải tính ZC; hay ZL gì cả.




Tải về